Zijn multinationals de schroom voorbij?

IBM corrigeert pas na lang aandringen fouten rond de uitbetaling van vakantiegeld en de berekening van de uurlonen. Maar hun arbeidsreglement is nog steeds niet in regel met het paritair comité. Avaya België zou door hogerhand berispt zijn, omdat het bedrijf de Belgische wetgeving naleefde. Wat is er aan de hand, en – nog belangrijker – wat wordt eraan gedaan?

Toen telecomspecialist Avaya eind vorig jaar besloot om de vijf jaar geleden overgenomen Tenovis-afdeling opnieuw in de etalage te zetten, en zo nodig te sluiten, was het oorspronkelijke plan om de bijbehorende ontslagen onopvallend door te voeren. In België zouden 65 mensen getroffen worden, maar doorheen Europa zou het om honderden ontslagen gaan. Dat plan zou misschien gelukt zijn maar in België kwam het nieuws toch aan het licht dankzij de wet Renault, die bedrijven verplicht een collectief ontslag bekend te maken aan Actiris. Volgens sommige bronnen werd het Belgische management van Avaya berispt door de Europese directie, omdat het de Belgische wetgeving naleefde.

Intussen raakte ook bekend dat IBM het blijkbaar niet altijd even nauw heeft genomen met de Belgische wetgeving. "De sociale inspectie probeert IBM al jaren in regel te brengen", aldus Koen Dries, woordvoerder van de bediendenvakbond LBC-NVK, "Op een aantal vlakken is dat al gelukt, maar de procedure over de basis, zijnde een arbeidsreglement dat hen toestaat wettelijk te functioneren bij hun klanten, is volledig vastgelopen."

De gecorrigeerde fouten gaan volgens Dries onder meer over het niet correct betalen van vakantiegeld, het fout berekenen van de uurlonen en het illegaal organiseren van wachtdiensten. Het huidige twistpunt is het arbeidsreglement dat volgens de vakbond niet in regel is met de Belgische wetgeving. "Dat wil zeggen dat IBM op dit moment op geen enkele manier legaal aan het functioneren is", verduidelijkt Dries.

Deze zaak is nu doorgeschoven naar het paritair comité, maar dat zal volgens de vakbondsman niet veel veranderen. Daar moet een beslissing genomen worden met drie vierde van de meerderheid van de werknemers en drie vierde van de werkgevers, die worden vertegenwoordigd door het VBO. Daarvoor worden volgens Dries echter een aantal zetels geleverd via Agoria IT, waarvan IBM voorzitter is.

Wetten en boetes
Daarmee raakt Dries een ander teer punt: de multinationals nemen het misschien niet allemaal zo nauw met de wetgeving, maar ze vormen wel een belangrijke pijler van de ICT-activiteiten in België. Wie hen te vermanend op hun verplichtingen wijst, loopt het risico dat ze hun tewerkstelling dan maar uitbouwen in landen waar een soepelere arbeidsregeling bestaat. Maar dat vindt Koen Dries dan weer onzin: "Belgische ondernemers hebben de gewoonte om continu te klagen over de Belgische wetgeving (de nieuwe Boerenbond?), maar een internationale vergelijking leert dat onze sociale wetgeving binnen de EU 15 een van de meest flexibele en minst beschermde is."

Het probleem ligt eerder in de lage straffen bij overtreding, waardoor bedrijven vaak beslissen om de wet bewust te overtreden en de bijbehorende boete voor lief te nemen. Maar het kan ook nalatigheid in de hand werken, waarbij bedrijven niet de moeite nemen om zich terdege te informeren, omdat de gevolgen toch verwaarloosbaar zijn. " ‘Lachen met Belgische toestanden’ is een vast onderdeel op internationale vergaderingen als het sociaal handhavingrecht aan bod komt", zegt Dries daarover.

Nochtans hebben bedrijven er volgens de vakbonden baat bij om zich aan de wetgeving te houden. Niet alleen omdat ze hun werkgevers daarmee een stabiele omgeving bieden die op termijn voor iedereen wenselijk is, maar ook omdat niet-naleven hen in nauwe schoentjes kan brengen bij hun klanten. "De meeste sectoren buiten de ICT nemen corporate social responsability veel ernstiger," meent Koen Dries, "inbegrepen hun ethische charters. Het is dan vaak een naar ontwaken als men via een outsourcing allerlei ‘non-compliant’ toestanden in huis haalt, met de negatieve exposure van dien. Door hun gedrag plaatsen bepaalde bedrijven in de ICT-dienstensector outsourcing in een slecht daglicht."

Reacties
Wat kunnen vakbonden en overheid dan doen, behalve sociale wantoestanden aanklagen via media zoals dit blad? Koen Dries van LBC benadrukt dat ze continu gesprekken voeren, niet alleen met IBM en Avaya maar ook met andere bedrijven. "Maar de houding van de bedrijven is zeer verschillend", merkt hij op: "Bedrijven zoals HP proberen in open dialoog de zaken op te lossen en worden er zelf beter van. Bedrijven zoals IBM, Atos Origin en Capgemini denken echt dat ze boven de wetgeving verheven staan en negeren de belangen van hun werknemers en klanten op een voor een buitenstaander behoorlijk onwaarschijnlijke manier."

Bij de overheid wenst men niet in te gaan op de concrete dossiers van IBM en Avaya "omwille van het beroepsgeheim". Over de al dan niet strenge sociale wetten komt Benoit Lannoo, woordvoerder van minister van Arbeid Milquet, niet verder dan: "Ze zijn zoals de wetgever het gewenst heeft." Wel benadrukt Lannoo dat de sociale inspectie in eerste instantie probeert te informeren en waarschuwen, en pas daarna overgaat tot verbaliseren.

Van IBM ontvingen we in extremis nog de volgende reactie: "IBM engageert zich om de vereisten met betrekking tot sociale wetgeving na te leven. Bovendien streeft IBM ernaar om het arbeidsreglement conform de wet in orde te stellen. IBM zal de onderhandelingsprocedure in deze zaak blijven volgen, met de nodige discretie inzake de lopende discussies en in dialoog met de ondernemingsraad."

Maar hoe denkt u hier eigenlijk over? Is dit enkel een schaduwgevecht waar de gemiddelde IT-professional niet wakker van ligt? Of gaan achter deze verzuchtingen van de vakbond ook echte wantoestanden schuil waarmee u geconfronteerd wordt? Wij vernemen het graag van u. Mailen kan naar stef.gyssels@minoc.com.