Wat nu voor Open XML en ODF?

Na een lange en bijzonder controversiële strijd, is Microsofts OOXML documentformaat dan toch goedgekeurd als een ISO-standaard. Maar wat zijn de gevolgen van deze felbevochten overwinning? // Jibbe Van Oost en Dominique Deckmyn

Office Open XML, kortweg OOXML is het op XML gebaseerde documentformaat van Microsoft Office 2007, dat eind 2006 als een standaard werd erkend door de European Computer Manufacturers Association (ECMA).

Open XML vervoegt nu ODF (Opendocument Format), het onder meer door IBM en Sun gesteunde documentformaat dat aan de basis ligt van het openbron kantoorpakket Open Office en dat in mei 2006 een ISO-standaard werd.

Microsoft reageert opgetogen. “Ik ben blij dat er zo’n sterke steun was voor Open XML,” zegt Bruno Schroder, national technology officer Microsoft Belux, “de meeste landen wilden inderdaad zelf controle over Open XML via het ISO. De steun lag ook in lijn met het werk dat de verschillende landen hebben gedaan tijdens de erkenningprocedure. Ze hebben commentaren en oplossingen voor Open XML aangedragen.”

“Dit is de beslissing van het gezond verstand”, zegt Pierre De Muelenaere, CEO van het in documentbeheer gespecialiseerde Belgische softwarebedrijf IRIS: “OOXML is een zeer goed formaat, en ODF trouwens ook. Wij denken dat er nooit één formaat zal zijn voor alles en iedereen. Er was geen enkel goed argument om slechts één van deze twee, ODF, als enige standaard te hebben.”

Cruciaal voor overheidsopdrachten?
De Muelenaere verwacht dat in 2009 en 2010 OOXML en ODF de twee belangrijkste documentformaten zullen zijn. Waarbij niet iedereen dezelfde keuze zal maken. “ODF is vooral belangrijk voor sommige markten, zoals overheid en onderwijs, waar het formaat al een vrij groot marktaandeel heeft”, zegt Pierre De Muelenaere: “In die wereld heb je ook heel wat initiatieven rond openbronsoftware”.

Een ISO-erkenning kan dan ook cruciaal zijn om ervoor te zorgen dat Open XML bij overheden een plaats krijgt naast ODF.

In België kan dat mogelijk al op heel korte termijn belangrijke gevolgen hebben. Ons land besliste namelijk in 2006 dat vanaf september 2008 alle overheidsdiensten hun documenten alleen nog mogen uitwisselen in open formaten. Tot nog toe werd alleen ODF als open formaat erkend. Maar de Federale overheidsdienst Fedict heeft altijd te kennen gegeven, dat Open XML als tweede optie naast ODF kan worden gevoegd. Een ISO-goedkeuring op de valreep zou betekenen, dat overheidsdiensten in september mogen opteren voor Open XML als uitwisselingsformaat.

Standaarden zijn ook van belang bij uitwisseling van documenten tussen bedrijven en overheid, zegt Patrick Van Eecke, IT-advocaat bij DLA Piper. En het belang daarvan zou de komende jaren snel kunnen toenemen. “Overheden worden steeds vaker geconfronteerd met elektronische documenten”, aldus Van Eecke. “Als men kan refereren naar internationale normen die toekomstige interoperabiliteit garanderen, dan zal dat zeker worden gebruikt als criterium voor het accepteren van documenten.”

“De ISO-erkenning is belangrijk voor landen die als beleid hebben enkel met ISO-standaarden te werken,” volgens Bruno Schroder van Microsoft, “maar veel landen hadden een multistandaardbeleid. Open XML was daar al aanvaardbaar.”

Archivering
Een standaard maakt een documentformaat ook aantrekkelijker om documenten op lange termijn te bewaren.
“Met de ISO-erkenning voldoet Open XML al beter aan de criteria voor een archiveringsbestandsformaat,” zegt Filip Boudrez bij Stadsarchief Antwerpen en het DAVID-project, “het is nu meer producentonafhankelijk, heel belangrijk bij bewaring. Maar er zijn nog andere criteria. Eerste echte grote test zal zijn of het bestandsformaat wel voldoende gedocumenteerd is. Daardoor kunnen ook andere producenten software maken die met Open XML werkt. Maar kwatongen beweren dat de interoperabiliteitssamenwerking van Microsoft met Novell een teken is dat de documentatie niet volstaat.”

Niet zo belangrijk in bedrijfswereld
Voor het documentgebruik binnen ondernemingen, zal een ISO-goedkeuring voor OOXML echter niet zo’n rol spelen, zegt Christian Daems, managing consultant bij CMS Channel, een onafhankelijk adviesbureau op het vlak van documentbeheer. “Het geeft bedrijven een geruststellend gevoel, maar essentieel is het niet”, zegt Daems: “Al heb je ook wel bedrijven die niet gebonden willen zijn aan gesloten formaten.”

Bedrijven die principieel gekozen hebben voor Microsoft-formaten, zouden in elk geval toch geleidelijk van de oude Office-formaten op OOXML zijn overgeschakeld, aldus nog Daems. Vandaag zijn die oude Office-formaten nog veruit het meest gebruikt.
 

Ook steun vanuit ODF-hoek
Patrick Durusau, een van de mensen die ODF creëerde, hoopte op voorhand dat de erkenning voor Open XML er zou komen. Hij somde op zijn blog een aantal negatieve gevolgen op als Open XML geen ISO-standaard wordt. “Nationale normeringinstellingen hebben geen grip meer op de verdere ontwikkeling van Open XML. Microsoft-partners verliezen contracten omdat Microsoft geen bestandsformaat met ISO-erkenning heeft. De compatibiliteit tussen ODF en Open XML is niet gegarandeerd.”

“Als medewerker aan ODF, wil ik ODF promoten,” zegt Durusau ook nog op zijn blog, “ik wil de mogelijkheden prijzen, wil het zo ver mogelijk verspreiden en niets van dat alles wordt gerealiseerd met een negatieve houding tegenover Open XML in ISO. Uiteindelijk zal Opendocument verliezen als Open XML verliest.”