EDI is dood, lang leve EDI !

Er wordt al een tijd gespeculeerd over de teloorgang van de ‘oude technologie’ EDI. Maar in werkelijkheid is EDI populairder dan ooit: 98% van de Fortune 1000–bedrijven werkt ermee.

De term EDI moet ruimer geïnterpreteerd worden dan het klassieke EDI-formaat. Het is een concept geworden waaronder elke vorm van elektronische gegevensuitwisseling valt. EDI wordt vrij breed gedefinieerd als “de uitwisseling van documenten in een gestandaardiseerde elektronische vorm, en dit op een automatische manier rechtstreeks tussen de ICT-systemen van verzender en ontvanger”. Daarom zal in dit artikel expliciet de term Edifact gebruikt worden wanneer naar dat klassieke EDI-formaat wordt verwezen.

De eerste implementaties van EDI stammen uit 1970. Het Bankers Automated Clearing System (BACS) in Groot-Brittannië uit dat jaar wordt algemeen erkend als de eerste EDI-implementatie. Nadien volgden standaardisaties via Tradacom (UK), Sedas (Duitsland) en Gencod (Frankrijk). Al deze Europese standaarden zijn gemigreerd naar de Edifact-standaarden. Edifact staat voor ‘EDI For Administration, Commerce and Transportation’.

Edifact in meer detail

Edifact is volledig gebaseerd op het uitwisselen van zeer specifieke, gestandaardiseerde berichtformaten. Een communicatie, of interchange, bestaat uit één of meerdere berichten, messages, die elk voldoen aan een subset van de Edifact-standaarden. Elk bericht bestaat op zijn beurt uit een serie datasegmenten, waarbij de eerste drie karakters van elk segment aanduiden over welk type segment het gaat. De gegevens zelf zitten in data-elementen die in het bericht van elkaar gescheiden worden door delimiters.

Door het gebruik van heel compacte codes en specifieke datastructuren zijn Edifact-berichten moeilijk leesbaar voor de meeste mensen. Het aanmaken en interpreteren van deze berichten is altijd voorbehouden voor de zogenaamde EDI-servers.

Klassiek gezien wordt de EDI interchange vervolgens via een Value Added Network (VAN) uitgewisseld. De kosten voor het gebruik van een VAN zijn afhankelijk van datavolumes. Hun voordelen zijn extra securityfuncties en een uitgebreide tracking en auditeerbaarheid.

Het operationeel gebruik van Edifact tussen twee partijen is enkel mogelijk wanneer die partijen vooraf afspraken hebben gemaakt omtrent communicatie (interchange agreement) en semantiek (message implementation guide). Vooral die laatste is van belang om tot een correcte interpretatie van de diverse codes binnen de standaardberichten te komen.
 

Internetgebaseerde EDI-communicatie

Het grote nadeel van Edifact-berichten is, naast de moeilijke leesbaarheid en de noodzaak aan specifieke software en kennis, dat dit soort EDI als erg duur wordt ervaren, vooral doordat de transactionele VAN-kosten zwaar doorwegen.

Een VAN biedt als belangrijkste voordelen de veiligheid, betrouwbaarheid, traceerbaarheid en de afleverbevestigingen. FTP(s) of SMTP bieden vandaag een aanvaardbare betrouwbaarheid voor de EDI-gegevensuitwisseling. Ze worden dan ook al intensief gebruikt.

Meer recent is de standaard AS/2 (Applicability Standard 2) vastgelegd. AS/2 specificeert hoe twee partijen over het internet connecteren, en op welke manier berichten worden versleuteld en afgeleverd, met een ontvangstbevestiging (MDN – Message Deposit Notification).

Het gebruik van AS/2 vereist dat zowel de verzendende als ontvangende partij over AS/2-compatibele software beschikt. De interoperabiliteit van AS/2-systemen van de diverse producenten wordt gecertificeerd door een instantie als Drummond (www.drummondgroup.com).

Waar AS/2 een aanvulling is op het http-protocol, zijn ondertussen ook de AS/1-standaard (over ftp) en de AS/3-standaard (over smtp), gedefinieerd.
Belangrijk daarbij is dat met de AS/2-technologie opnieuw point-to-pointverbindingen opgezet en beheerd worden. Een klassieke VAN heeft als voordeel dat één verbinding toegang geeft tot vele verschillende bestemmelingen. Vandaar dat de keuze voor AS/2 of VAN steeds een kostenafweging is, en dat tal van bedrijven beide systemen blijven ondersteunen: AS/2 voor de grootste berichtvolumes, de klassieke VAN voor de kleine businesspartners met lage volumes.

XML-gebaseerde EDI
XML is eveneens een representatie van gestructureerde gegevens. Het formaat is bovendien zo ontworpen dat het zowel door systemen als door mensen kan worden gelezen. Met behulp van ‘tags’ wordt de data benoemd en afgebakend.
Voortbouwend op de XML-methodologie hebben Oasis en UN/Cefact de ebXML-standaarden opgesteld. ebXML tracht het beste uit de werelden van XML en EDI te verenigen. Het eindresultaat is een complete beschrijving van zowel de communicatielaag als de semantische laag van de eBusiness-berichten.

Binnen de semantische laag van ebXML worden ook concepten geïntroduceerd die nieuw zijn binnen de eBusiness-standaardisatie. Met behulp van UML (Unified Modelling Language) wordt nu ook een beschrijving gegeven van de bedrijfsprocessen die de berichten moeten ondersteunen. Op basis van deze modellen kunnen de businesspartners aflezen welke informatie op welk moment in het proces nodig is.

Enkele verschilpunten tussen Edifact en XML

Hoewel Edifact en XML met hetzelfde doel voor ogen zijn gedefinieerd, verschillen ze op een aantal punten:
– Edifact is ontwikkeld louter voor ‘machine-to-machine’ communicatie, terwijl XML eerder is ontwikkeld voor de ‘man-to-machine’ interactie, zonder daarbij de ‘machine-to-machine’ interactie te compromitteren.
– Edifact-formaten worden extern beschreven aan de hand van de MIG, terwijl XML zelfbeschrijvend is.
– Edifact-standaarden zijn beschreven voor talloze berichttypes en aangepast aan de specifieke noden van vele verschillende sectoren, XML-standaarden staan nog aan het begin van deze evolutie.
– XML tools zijn vandaag gratis of erg goedkoop te krijgen, terwijl Edifact tools altijd hun prijs hebben gehad.
– XML-files dragen een grote overhead mee, en vormen daardoor veel grotere bestanden dan Edifact-bestanden met dezelfde informatie.

De toekomst: transitie van Edifact naar XML/EDI over het internet
Vanuit EDI-perspectief zijn XML/EDI en ebXML positieve ontwikkelingen. Ze bieden nieuwe mogelijkheden maar op welke wijze moeten bedrijven omgaan met deze mogelijkheden en keuzes? Enkele voorstellen:
– Internetgebaseerde communicatieprotocollen zoals AS/2 bieden zeker een valabel alternatief voor de VAN-uitwisselingen. Afhankelijk van de mogelijkheden van de businesspartners kunnen zoveel mogelijk onder hen aangemoedigd worden tot een keuze voor AS/2. De resterende bedrijven kunnen voorlopig verder blijven werken via de VAN.
– Edifact-bestanden zijn veel kleiner in omvang dan XML-bestanden met dezelfde informatie. Kies Edifact als de gegevensuitwisseling batchgeörienteerd is en er grote volumes worden verwerkt.
– Voor een zuiver transactionele integratie naar een veelheid aan businesspartners wordt best voor een XML-standaard gekozen. Omdat er nu al ontelbare XML-berichten tussen handelspartners gebruikt worden, allemaal met een verschillende samenstelling en betekenis, is het belangrijk hiervoor aansluiting te zoeken bij bestaande standaarden. Momenteel worden die best op sectorniveau gezocht in de ebXML-definities.
 

De aanpak van de grote retailketens ondersteunt deze conclusies: Edifact wordt gebruikt als formaat voor hun batchgeorienteerde integratie, en ze eisen van almaar meer toeleveranciers dat zij die standaarden ook ondersteunen. Tegelijk is er een sterke beweging om de VAN-netwerken te vervangen door AS/2 of andere internetgebaseerde communicatietechnieken.

Anderzijds nemen belangrijke sectoren initiatieven om op basis van XML-standaarden hun hele supply chain efficiënter te maken. Een mooi voorbeeld hiervan is Boostaero, die de sector van de vliegtuig- en aerospace-industrie vertegenwoordigt. Zij hebben de drie lagen van de ebXML-standaard vastgelegd: communicatie, semantiek en proces. Via punt-tot-puntverbindingen over het internet wordt de transactionele integratie tussen de leden bewerkstelligd.

Wilfried Baeten is CTO en COO van Integration Experts, een bedrijf dat gespecialiseerd is in EAI en B2B-integratie.