Zit uw voorraadketen goed in elkaar?

De laatste tijd is er heel wat te doen over ondeugdelijke producten die in China werden geproduceerd. Speelgoedfabrikant Mattel diende honderdduizenden poppen uit de rekken te halen omdat verf met lood werd gebruikt. Een heel mooi voorbeeld van een supply chain waarin iets goed fout ging.

Alles moet sneller, efficiënter en tegen een lagere kostprijs. Het lijkt een goed idee om meteen maar even de hele voorraadketen van een bedrijf onder handen te nemen. Laat u hier echter niet opjutten door de waan van de dag.

De definitie van een supply chain is bedrieglijk eenvoudig: een supply chain is een netwerk van bedrijven die samenwerken om een dienst of product aan de eindklant aan te bieden. Door met verschillende bedrijven samen te werken, wordt er gezorgd voor een betere kwaliteit, een lagere kostprijs en een snellere levering. Cruciaal hierbij is dat alle partijen aan hetzelfde zeel trekken. Als elk afzonderlijk ernaar streeft om uit het geheel maximale winst te puren, worden automatisch de andere partijen benadeeld. Iedere schakel in de supply chain moet ervan overtuigd zijn dat de supply chain een betere meerwaarde biedt dan een gedecentraliseerde en ongecoördineerde aanpak. Een dergelijk georchestreerd samenspel tussen bedrijven met hun eigen agenda, kan alleen indien bij ieder bedrijf voldoende inzicht aanwezig is over het hoe en waarom van een goede supply chain.

En aan kennis durft het al eens ontbreken, stelt Jacques Adriaansen, supply chain specialist aan de Universiteit Antwerpen: “Een heleboel mensen die logistiek bezig zijn, hebben hiervoor geen opleiding gehad, en dat is een groot probleem. Dit leidt vaak tot totaal verkeerde besturingsmodellen. Vaak wordt logistiek alleen vanuit een financieel standpunt bekeken, maar financiële mensen hebben ook niet veel verstand van logistiek.” Dat uit zich volgens Adriaansen onder meer in het beperken van de voorraden. Vanuit boekhoudkundig standpunt wordt vastgesteld dat voorraden duur zijn, dus wordt een oekaze gegeven dat de voorraden beperkt moeten worden. “Eén van mijn stellingen is dat elk bedrijf een voldoende hoeveelheid voorraden nodig heeft.”

Door alle heisa rond ‘Just in Time’ gaan veel bedrijfsleiders ervan uit dat voorraden helemaal niet meer hoeven. “Bedrijven hebben tegenwoordig structureel te weinig voorraad. Plots kunnen ze een product niet leveren en dan moeten er ‘crashacties’ ondernomen worden om dat probleem op te lossen. ” Hoeveel voorraad moet een bedrijf dan wel hebben? “Hierbij moet je rekening houden met onzekerheden, zoals bijvoorbeeld fileproblemen of stakingen. Ik was eens op een rondleiding bij een grote vrachtwagenfabriek. Een mooie fabriek, een behoorlijk geleid bedrijf. Toch hoorde ik daar verkondigen dat er van bepaalde onderdelen maar twee uur aan voorraad was. De man werd met instemmend gejuich ontvangen. Er wordt gewoon niet meer nagedacht in die wereld,” maakt Adriaansen zich druk.

“Mensen nemen beslissingen niet omdat die verstandig zijn, maar omdat de buren ook die beslissing namen.” Ook professor Hendrik van Landeghem van het departement Industrial Management van de Universiteit Gent treedt die stelling bij: “Veel bedrijven passen in naam wel de principes van ketenbeheer toe, maar brengen er in de praktijk niet veel van terecht. Als reactie daarop zullen er heel wat paraplu’s worden opengetrokken en zal er ongetwijfeld een vlucht naar voren worden gedaan door de systemen nog complexer te maken.”

Volgens Adriaansen mangelt het niet alleen bij de bedrijven zelf aan kennis, ook de consultants gaan niet vrijuit. “Ik kan me hier heel boos om maken, maar veel consultants die ingeschakeld worden, hebben er geen flauw benul van waar het om draait.”

België loopt niet voor
Dat het probleem niet alleen Belgisch is, bewijzen de onderzoeksresultaten die McKinsey enige tijd geleden publiceerde (zie kaderstuk). Eigenlijk zou België moeten uitmunten in deze materie, want België is een logistiek land bij uitstek. België vormt een geografisch knooppunt en doorvoerland, en de talenkennis van de Belgische werknemer is een extra troef. Toch blijkt België niet echt een voorloper te zijn in het brengen van nieuwe concepten: het Belgische bedrijfsleven kijkt liever de kat uit de boom als het op doorvoeren van supply-chainprincipes gaat. Vooral wat er in het Verenigd Koninkrijk uitgeprobeerd wordt, krijgt later in België navolging. Blijkbaar wordt supply chain nog te veel als een kostenpost gezien, en te weinig als een manier om de winst te maximaliseren.

Nieuwe tendenzen
Hoewel we u daarnet waarschuwden tegen het instappen in de waan van de dag, willen we u toch ook de nieuwste tendensen op het vlak van de supply chain niet onthouden.

Eén van die trends is dat andere principes uit de informatica doorgang vinden in de supply chain. Zo heeft het principe van ‘Software as a Service’ (SaaS) een positief effect op supply chain management. Bij Software as a Service wordt software niet langer op eigen computer geïnstalleerd, maar als een dienst via het internet ter beschikking gesteld. SaaS zorgt ervoor dat ook kleinere bedrijven hun voordeel kunnen doen met softwaretoepassingen als Enterprise Resource Planning die eerder voorbehouden waren voor de grote jongens. Willen kleine bedrijven kunnen meespelen in de mondiale supply chains, dan moeten ze over dezelfde informatie inzake traceerbaarheid, voorraadbeheer, transportopvolging,…. kunnen beschikken. Dankzij de software on demand kunnen ze veel goedkoper aan de informatiebehoeften voldoen. SaaS is momenteel als topic erg ‘hot’, maar de concrete toepassingen liggen waarschijnlijk nog even in de toekomst.

Horizontale samenwerking

Een ander domein waar veel van verwacht wordt is dat van de zogeheten horizontale collaboratie, waarbij bedrijven uit verschillende supply chains gaan samenwerken met de bedoeling om via schaalgrootte winst te creëren. Daarbij kunnen we onder meer denken aan concurrenten die gezamenlijk reserveonderdelen beheren of magazijnen exploiteren omdat ze een gemeenschappelijke klant hebben. Niet iedereen is hier klaar voor: heel wat bedrijven moeten eerst de eigen supply chain grondig onder de knie krijgen eer ze zich in een dergelijk complex proces storten. Deze nieuwe samenwerking roept ook veel vragen op: hoe zullen kosten en winsten worden verdeeld? Hoe kunnen bedrijfsoverschrijdende processen in elkaar gepast worden. Hoe kan informatie gedeeld en toch beschermd worden?

Een stap verder (en dus misschien nog iets verder in de toekomst) vinden we de 4PL outsourcing. 3PL stond in het verleden al voor ‘3rd party’, en verwijst naar een onderaannemer die een deel van het proces overneemt van een bedrijf. Dat kan de opslag van goederen zijn, of het transport. Een 4PL is een bedrijf dat een groep van onderaannemers (transporteurs, warehouses,….) aanstuurt. Op die manier kan een bedrijf zich effectief op zijn core business concentreren, en hoeft het zich niet te bekommeren om de minder belangrijke activiteiten. Een hinderpaal bij de doorbraak van 4PL is echter dat het bedrijfsleven het liefste zelf controle houdt over de diverse onderaannemers en zelf wil bepalen wie welke activiteit mag uitoefenen.

Agent
Een verdere stap in de automatisering is de zogeheten ‘agent technology’: dat is een nieuwe generatie software die toelaat complexe situaties in reële tijd te beheren. Agents verzamelen continu grote hoeveelheden informatie, analyseren deze en beslissen op basis van vooraf gedefinieerde businessregels wat er moet gebeuren. Deze agents kunnen dus informatie krijgen van diverse bronnen: RFID, point of sales scanning tools, barcodes, etcetera en verwerken deze informatie in geen tijd. Zo kunnen ze meteen ook processen bijsturen waar iets mis dreigt te lopen.

Veel van deze trends situeren zich momenteel nog in de toekomst, maar toch verdient deze technologie de nodige aandacht. Algemeen wordt immers aangenomen dat een efficiënte supply chain een competitief voordeel kan ople
veren. De voorwaarde is daarbij wel dat de supply chain helemaal geallinieerd is met de strategische doelstellingen van de onderneming. Een supply chain mag niet zomaar los op zichzelf staan, maar moet voldoende gelinkt zijn aan alle andere processen binnen een onderneming.