Van dada naar databases

Uit de nalatenschap van duivelskunstenaar Rich Gold verscheen een bijzondere overpeinzing in boekvorm. The Plenitude is een uitnodigende en uitdagende reflectie over uitvindingen en overvloed.

Wijlen Rich Gold was niet alleen maar een avant-gardistische dadaïstisch kunstenaarperformer. Hij was ook niet alleen maar beeldend kunstenaar, maar daarnaast ook een gevierd wetenschapper, bedenker van algoritmes, ontwerper van speelgoed, cartoonist, projectmanager, futuroloog, merkenspecialist, schrijver, muzikant, componist en ten slotte ook nog eens Fellow van het World Economic Forum.

Zijn we er nog? Gold overleed in 2003, nauwelijks 53 jaar oud. Zijn archief is opgenomen in de ‘Special Collections Library’ van Stanford University. Gold behoort ons niet enkel te interesseren omwille van zijn gargantueske veelzijdigheid, maar ook bij voorbeeld omdat hij in de jaren tachtig met wijlen Mark Weiser aan het legendarische Xerox Palo Alto Research Center (PARC) werkte aan ‘ubiquitous computing’, een begrip dat dankzij de ‘alomtegenwoordigheid’ van PDA, smart- en mobiele telefoon, RFID en konsoorten aan een ware opmars is begonnen.

Maar wie had dat buiten Weiser en Gold om in de jaren tachtig al durven voorspellen? In PARC leidde Gold overigens een groep wetenschappers die zich onledig hield met een concept dat zij ‘Research in Experimental Documents’ (RED) noemden.

Vier beroepen
Maar ter zake. Tijdens de laatste jaren van zijn leven gaf Gold lezingen bij de vleet. Dat deed hij overigens voor de meest uiteenlopende groepen mensen. Voor studenten van het MIT, wetenschappers bij IBM, zowel als voor leden van de Amerikaanse Coast Guard. Die lezingen heeft Gold te boek gesteld onder de titel ‘The Plenitude’, een begrip dat zowel ‘volkomenheid’ als ‘overvloed’ betekent. Dat begrip legt Gold enigszins anders uit dan je zou verwachten. De overvloed van Gold is een overvloed van voorwerpen en natuur. Natuur is zelf overvloedig aanwezig, net zoals de voorwerpen die door mensenhanden gecreëerd zijn. Over die creatie gaat het in essentie in The Plenitude.

Zelf heeft Gold de in zijn visie vier belangrijkste disciplines beoefend die er volgens hem nodig zijn om nieuwe plenitude te creëren. Hij is zowel kunstenaar geweest als designer, zowel wetenschapper als ingenieur. Zonder deze vier disciplines is het onmogelijk om tot nieuwe uitvindingen te komen. Het probleem is alleen dat deze vier beroepsgroepen onderling zeer verschillend zijn en uit de aard van de zaak soms zelfs conflicterend.

Het levert een sprankelend, uitnodigend, geestig, verrassend en helder betoog op. Gold weet hoe hij moet verrassen. Een waarlijk uitzonderlijk iemand, deze Gold. Het is het feit dat hij zo onwaarschijnlijk getalenteerd was in zoveel verschillende disciplines dat zoveel aparte inzichten oplevert. De lezer zal niet één enkele wiskundige formule in dit geestverruimende boekje aantreffen. Des te meer reflecties om zelf mee aan de slag te gaan.

Rich Gold, The Plenitude, Creativity, Innovation and Making Stuff, 112 pagina’s, Uitgeverij MIT Press, ISBN 978 0 262 07289 2, € 20,-