Wie is die Indiër?

Indische IT’ers, op elke grote IT-afdeling in België lopen ze wel rond. Vaak weten de Belgische collega’s niet eens waar ze vandaan komen, voor wie ze werken en hoe lang ze blijven. Wel weten we dat ze met veel zijn: een honderdtal bij Proximus, om maar één bedrijf te noemen.

In Brussel zijn dit jaar al 258 arbeidsvergunningen uitgereikt aan Indische IT’ers. Vakbonden luiden de alarmbel wegens vermeende wanpraktijken van de werkgevers en kaarten ook de arbeidsomstandigheden van de Indiërs aan. Hoog tijd dus om eens te onderzoeken wie deze Indiërs zijn, waarom ze hier werken en wat de overheid ervan vindt.

Sociale fraude met Indische IT’ers
Indiërs mogen niet zomaar in België komen werken, zelfs al blijven ze op de Indische loonlijst staan. Ze hebben een arbeidsvergunning nodig. ‘Tenzij ze uitgenodigd worden door het bedrijf om freelance te komen werken. Dan volstaan een businessvisum of een Schengen-visum’, vertelt Vincent Henderick,
directeur van het kabinet van Brussels Minister van Werk Cerexhe.

Arbeidsvergunningen hebben één nadeel: ze kosten extra aan de Belgische werkgever. Fraude zou dus een kostenontduiking kunnen betekenen. En dat er aan fraude wordt gedaan, is zeker. Dat beaamt de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg. Volgens Ludo Beck, adviseur-generaal op de FOD, komt de arbeidsinspectie inderdaad regelmatig Indiers tegen die niet over de juiste papieren beschikken om hier te werken: ‘De fraude met Indiërs komt ongeveer in dezelfde mate voor als eender welke andere sociale fraude.’

Volgens Ludo Beck is de meest courante praktijk dat de Indiër als zelfstandige een overeenkomst afsluit met de Belgische opdrachtgever: ‘Dit is een vorm van schijnzelfstandigheid. Het valt soms wel voor dat Indiërs compleet niet ingeschreven zijn, maar dit is eerder uitzonderlijk.’

Miserabele arbeidsomstandigheden: cliché of mythe?
Ook de vakbonden maken zich zorgen over Indische IT’ers die in België komen werken. Dat bewijzen de beweringen van Martine Le Garroy van de vakbond LBC in La Libre: ‘Capgemini stelt Indiërs in België tewerk met een toeristenvisum en Proximus laat Indiërs 14 uur per dag werken.’ ‘Voornamelijk de lagere profielen worden uitgebuit’, vervolledigt Koen Dries van LBC. ‘De gewone programmeurs worden zwaar onder de marktprijs betaald. Dat is onfatsoenlijk tegenover de Belgische werkloze programmeurs en tegenover de Indiërs die te weinig betaald worden.’

Anil Gupta, zelf op de payroll van Cap Gemini India maar nu actief als verbindingsofficier in de Belgische vestiging, relativeert: ‘Er moet voor de Indische IT’er wel iets goeds zijn in het buitenland. Iedere Indische IT’er met meer dan een jaar ervaring heeft al wel eens in het buitenland gewerkt. Als er niets goeds zou zijn, wilden ze toch niet naar het buitenland. Bovendien is de IT ook in India één van de beter betalende sectoren. Indische IT’ers die in het buitenland 14 uur per dag gaan werken en die dan met hun geld weer naar India gaan zijn geen cliché, maar een mythe.’

Nu is Anil Gupta wel niet de gemiddelde Indiër. Hij studeerde als ingenieur af aan de universteit en voltooide een postgraduaat aan het Indian Institute of Technology in Bombay. Hij werkte reeds in de Verenigde Staten en Londen als account manager. Over dit profiel is Koen Dries duidelijk: ‘Hooggeschoolde Indiërs verdienen even veel als hooggeschoolde Belgen.’ Deze mensen zullen dus niet als besparing naar België komen.
Steeds meer Indiërs naar België
Op twee jaar tijd is het aantal arbeidsvergunningen voor Indische IT’ers meer dan verdubbeld in Brussel. Vorig jaar werden er 416 arbeidsvergunningen uitgereikt. Tijdens de eerste vier maanden van 2006, zijn al 258 vergunningen uitgereikt. Blijkbaar is het Brusselse Gewest ook ongerust over de arbeidssituatie van de Indiërs: het gewest vraagt een grondigere analyse van de werkelijke werkomstandigheden van elke IT’er die een werkvergunning aanvraagt.

Vanwaar de gretigheid bij de Indische werknemers? ‘Drie redenen,’ zegt Anil Gupta, ‘Het geeft je de kans om te reizen, de wereld te zien. De tweede motiverende factor is dat IT-systemen altijd mission-critical zijn voor een bedrijf. Mensen hebben dus een uitdaging. Je bent in contact met de klant en dus niet weggedoken bezig. Derde factor is dat Indiërs in het buitenland ook bijkomende vergoedingen krijgen.’

Sociaal verdrag Indische werknemers in de maak
Het Belgische ministerie van Sociale Zaken voert onderhandelingen met India over de sociale zekerheid voor Indiërs die in België werken. Het verdrag dat wordt besproken, zou bepalen in welk land de Indiër onder de sociale zekerheid valt. Ook is de bedoeling om vast te leggen dat België een deel van hun pensioen betaalt.

Uitzondering op die regels vormen de gedetacheerde werknemers die in India op de payroll blijven staan. Zij vallen onder de Indische sociale zekerheid, krijgen vanuit India hun pensioen en vallen onder het Indische werkloosheids- en arbeidsongevallenstelsel. Het verdrag is alvast niet voor morgen. Voor een soortgelijk verdrag met Japan zijn de onderhandelingen gestart in 2002.

Na de ondertekening in 2005 zou het nog 2 jaar duren voor het verdrag effect heeft. In werkelijkheid blijven de meeste Indiërs in België op de payroll van hun Indische werkgever staan. Hierdoor zijn de uitzonderingen in het verdrag eigenlijk veeleer de regel. De honderd Infosys-werknemers bij Proximus blijven bijvoorbeeld vanuit India betaald worden.