EU duwt Digital Markets en Services Act door: techreuzen aan de leiband
Vandaag is Europese internetgeschiedenis geschreven. De vertegenwoordigers van de EU-lidstaten hebben tijdens een parlementaire hoorzitting definitief groen licht gegeven voor de invoer van de Digital Markets Act en de Digital Services Act. Met deze twee wetsvoorstellen wil de Europese Unie de organisatie van het world wide web helemaal overhoop gooien en de Amerikaanse techreuzen die het internet al decennialang controleren onder de duim krijgen. Juridische experten spreken van een wereldprimeur die een grote impact op ons digitale leven zal hebben.
Machtsmisbruik en monopolievorming
Woorden als ‘machtsmisbruik’, ‘monopolie’ en ‘antitrust’ zijn drie fundamentele pijlers van de Digital Markets Act. Vandaag de dag domineert een handvol spelers de online wereld. Het is quasi onmogelijk geworden om de diensten van Google, Meta en Apple te vermijden en wie dat probeert, zal zich altijd een beetje uitgesloten voelen. Waar de Europese Commissie zich het meest aan stoort is dat deze bedrijven een gesloten ecosysteem hebben gecreëerd waar externe diensten slechts onder zeer strenge voorwaarden toegang toe krijgen. Dat moet gedaan zijn. Digital Markets Act richt zich tot bedrijven die aan de volgende criteria voldoen:
- Een jaaromzet van 6,5 miljard euro en/of marktkapitalisatie van 80 miljard euro
- Een kernplatform bezitten met meer dan 45 miljoen reguliere gebruikers en 10.000 zakelijke gebruikers
- Een dominante marktpositie die in de komende drie jaren niet bedreigd kan worden
Een eerste concrete invulling van deze wet zou het opheffen van grenzen tussen berichtenapps kunnen zijn. De Europese Unie wil dat je zonder beperkingen van de ene berichtendienst naar de andere kan sturen, zodat je volledige vrije keuze van berichtenapp hebt. Die cross-platformervaring biedt Meta al aan tussen Instagram en Messenger, binnenkort zal het ook mogelijk zijn om tussen Telegram en WhatsApp berichten te verzenden.
Geen grenzen tussen online en offline gedrag
De Digital Services Act daarentegen wil de verspreiding van online haatberichten en nepnieuws strenger bestraffen, en stelt daar de platformen voor verantwoordelijk. Die zullen altijd wel beargumenteren dat ze x-aantal video’s en posts verwijderden, maar de praktijk leert te vaak dat de mazen van het net te groot zijn. Ze krijgen 24 uur tijd om schadelijke content te verwijderen en excuses zullen niet langer meer aanvaard worden.
Hoe de wet concreet zal worden nageleefd, blijft wel voer voor discussie. De vrijheid van de meningsuiting is een fundamentele pijler van de liberale mensenrechten. De maatstaf die men lijkt te willen hanteren is de volgende: ‘wat niet mag in de offline wereld, mag ook niet meer in de online wereld.’
Van kracht in 2023
De introductie van zo’n drastische wetgeving verloopt niet van vandaag op morgen. De Europese Commissie voorziet nog een overgangsperiode tot begin 2023, een tijdspanne die nog nodig zal zijn om het juridische huiswerk klaar te krijgen. Eens de wetten van kracht gaan, zal de Europese Commissie in hoogsteigen persoon de grote jongens in de gaten te houden. Voor kleinere internetbedrijven wordt een nieuwe, onafhankelijke toezichtsorgaan opgericht.
