Stop met export Belgische start-ups

iMinds, voorheen IBBT, wil starters meer begeleiden met raad, daad en geld. Hebben ze dat dan nodig? We vroegen het directeur Wim De Waele.

Het IBBT, Interdisciplinair Instituut voor Breedbandtechnologie, is al sinds 2004 een onderzoekscentrum rond IT en breedband. Nu het een nieuwe naam en een nieuwe beheersovereenkomst met de Vlaamse overheid heeft, veranderen er wat ambities.

Zo zal iMinds nu onder andere inzetten op incubatie en venturing, zoals ze het zelf uitdrukken. Incubatie, dat wil zeggen dat iMinds een broedplaats moet maken voor starters. Ze krijgen bijstand van specialisten en worden voorgesteld aan belangrijke mensen die hen kunnen verderhelpen. Venturing, dat is geld: bijvoorbeeld 50.000 euro durfkapitaal om een proof of concept te maken.

ZDNet: We horen veel ondernemers klagen dat je in België geen succesvol bedrijf kan starten. Amerika, daar zou het wel lukken. Wat is daar waar van en wat doen jullie eraan?
Wim de Waele: Er zijn twee redenen waarom bedrijven naar het buitenland zouden willen. De eerste is dat de afzetmarkt er groter is dan in Vlaanderen. Een voorbeeld van een bedrijf dat daaronder te lijden had, is Netlog. Zij hebben met Facebook een concurrent zien opkomen die niet noodzakelijk beter was, maar die wel een betere startpositie had omdat hij vanuit de  Amerikaanse markt vertrok. En zo zie je vaak dat het Amerikaanse bedrijf marktleider wordt.

De tweede reden is dat de toegang tot kapitaal beter is in de VS. Er is meer geld beschikbaar. Soms hoor je ook als reden dat de sociale wetgeving in de VS toestaat mensen makkelijker te ontslaan. Maar voor starters is dat eigenlijk niet echt een probleem.

De VS is trouwens geen magische plek waar iedereen slaagt. Ik heb er zelf gewerkt. Het is een markt met veel potentieel, maar ze is ook heel hard. De concurrentie in Silicon Valley zelf is niet min.

Wat kan er gebeuren om starters hier meer kansen te geven?
Eerst moet je een omgeving hebben met voldoende kapitaal. Eigenlijk zouden we moeten nadenken over nieuwe vormen van financiering zoals crowdfunding. Een voorbeeld is SecondMarket, een alternatief investeringsplatform naast de beurs.

De financiering van starters kan geen job van de overheid zijn. Toch zien we dat 50 procent van het geld van Europese investeringsfondsen komt. Dat toont alleen maar aan dat onze private financiële markt kapot is.

We zouden innovatief aandeelhoudersschap fiscaal moeten stimuleren. We hebben massa’s spaargeld op de bank dat we zouden moeten mobiliseren voor ondernemen.

Kunnen bedrijven wel overleven in België? Je ziet dat ze vaak toch gewoon een verkoop van het bedrijf nastreven.
Voor starters is het wel degelijk leefbaar om een succesvol bedrijf uit te bouwen en te blijven runnen. In niches kan je nog doorbreken. Een Belgische speler kan wereldleider worden, als hij zijn niche maar goed kiest.

Het echte probleem is dat investeerders op die manier hun geld niet zullen terugzien. Vroeger kon een venture capitalist na vijf jaar uitstappen met winst.

Als kapitaalverstrekkers nu opbrengst willen uit hun investering, is de enige leefbare exit een verkoop van het bedrijf. Bij verkoop aan een groot buitenlands bedrijf blijft er vaak een Belgische vestiging bestaan, maar de echte beslissingsmacht ligt dan wel in het buitenland. Er wordt al wel eens gezegd dat België beter is in het exporteren van bedrijven dan van producten.