De echte erfenis van Steve Jobs

Vrees niet: deze blogpost gaat niet over Steve Jobs. Of toch niet helemaal.

Een paar maanden geleden had ik het idee om een satirische blog te plegen over hem. Geheel in de stijl van de hype, dacht ik eraan om te speculeren over de projecten waar hij aan werkte – met de nodige knipogen uiteraard. Ik ben vandaag heel blij dat ik daar toen even geen tijd voor had, om de voor de hand liggende reden.

Maar het deed me wel stilstaan bij de vraag hoe belangrijk Steve voor mij geweest is. Is het wel mogelijk om de man van de mythe te scheiden?

Intussen verschenen er naar aanleiding van zijn overlijden honderden artikels in kranten en tijdschriften, werden er duizenden berichten en analyses gemaakt op blogs, verscheen er een biografie en komt er binnenkort ook een film (van Aaron Sorkin!). Maar het waren vooral de halve heiligverklaringen die ervoor zorgden dat iets in mij begon te knagen.

Zoals de Beatles op den duur niet meer te horen waren boven het gejuich van de fans, zo lijkt ook de echte bijdrage van Jobs aan onze IT-cultuur ondergesneeuwd te raken. En die bijdrage is eenvoudig: user experience.

Voor mij begon die gebruikservaring midden jaren ‘80. Ik werkte toen al volop met personal computers, meer nog, ik was er door gefascineerd. Maar tegelijk waren ze ook, zoals voor zovelen, een bron van eindeloze frustratie. Toen kocht ik dit…

Het is niet eenvoudig uit te leggen hoe radicaal dit toestel mijn gebruikservaring veranderde. Het was een toestel dat me leek te begrijpen. Dat bruikbaar was. Als niet-techneut begon ik zelfs spelprogrammaatjes in elkaar te flansen (vrees niet: mijn spaceshooter heeft de winkelrekken nooit gehaald).

Die periode heeft gelukkig niet te lang geduurd, en na de initiële crush deed ik een stapje terug, en begon ik te analyseren waarom dit toestel zoveel bruikbaarder was dan de pc. Urenlange discussies met meer technisch georiënteerde mensen – die vaak nogal lacherig deden over dit ‘speelgoed’ – zorgden voor een klik.

Dat ik vandaag nog steeds met veel plezier het werk doe dat ik doe, is bijna helemaal terug te voeren op de aha-erlebnis die ik toen ervoer. Software (en hardware) die de gebruiker toelaat zijn of haar werk uit te voeren zonder dat de technologie zeurend tussenbeide komt.

Ironisch genoeg is de Macintosh initieel niet door Steve Jobs ontworpen, maar door Jef Raskin. En die had ook niet geheel alleen het warm water uitgevonden. Maar – en daar ligt wellicht het genie van Jobs – hij is er wel bovenop gesprongen, heeft design en software meer richting usability getrokken, en het product op de markt gebracht. Dat hij daarbij op de schouders van giganten als Xerox PARC stond is normaal en doet niets af aan zijn verdiensten.

Uiteraard is er geen ontkomen aan iPhones, iPads, iPod, iMac, Pixar…  Het draagt allemaal bij tot de legende (en nu heb ik het toch een beetje over het fenomeen). Maar voor mij is de echte erfenis van Steve Jobs samen te vatten in één term: user experience.