Orwells 1984 was geen handleiding

Veel mensen schrikken zich een hoedje als ze hun eigen huis zien op Street View. Maar zouden we niet beter stilstaan bij alle privacy-inbreuken die eigenlijk veel erger zijn?

Want laat ons wel wezen. Hoe confronterend het ook is om je eigen huis op internet te zien, je kunt niet meer waarnemen dan een toevallige voorbijganger. Je herkent misschien nog je eigen auto, of een auto die je intussen al lang hebt weggedaan, maar dat is het dan ook. Kous af.

Ik vind het veel erger dat alles wat ik doe tegenwoordig elektronisch vastgelegd wordt. Ik heb het bedenkelijke voorrecht in een stad te wonen waar alle in- en uitrijdende auto’s geregistreerd worden. Wil de politie weten hoe laat ik ongeveer thuiskom van mijn werk, ze kunnen het opzoeken. Ik heb zelfs de eer in een andere stad te werken die net hetzelfde doet. Twee politiezones samen kunnen dus zo’n 80 procent van mijn leven exact weten waar ik ben.

[related_article id=”158578″]

Niet dat ze daarmee de enige zijn die weten waar ik rondhang. Mijn telefoonprovider weet dat immers ook maar al te goed. Ze houden minutieus bij waar ik me wanneer bevind. En die gegevens houden ze dan nog eens bij, want dat is verplicht. Maar de overheid is niet de enige die constant een zicht wil op je whereabouts. Ook Google weet bijvoorbeeld heel goed waar je je op elk moment bevindt als je een Androidsmartphone hebt.

Alles is te archiveren
En zo zijn er een hoop dingen die vroeger nergens geregistreerd werden, en nu plots archiveerbaar worden. Televisiekijken bijvoorbeeld. Met analoge tv kon de kabelaar niet weten waar je naar kijkt. Met digitale tv is het mogelijk tot op de seconde bij te houden welke programma’s je bekijkt.

Reizen is nog zoiets. Tot nu toe kon je met je abonnement rijden wanneer je wil en op verzoek van de conducteur toonde je het. Met de ov-chipkaart is er een elektronische registratie van waar je op welk moment bent.

Nog meer dingen die nu geregistreerd worden terwijl er vroeger geen spoor van was? Betalen met de pinpas versus cash, het navigatietoestel versus de wegenatlas, webwinkelen versus de echte winkel, klantenkaarten die dienen om folders op maat te maken. En binnenkort komen daar nog eens smart grids bij, elektriciteitsnetwerken die bijhouden hoeveel je wanneer verbruikt. Mijn stroomleverancier heeft altijd al prima zonder die informatie gewerkt. Maar nu het eenmaal technisch mogelijk is, willen ze wel een inzicht in mijn verbruik.

Er wordt tegenwoordig nogal wat informatie bijgehouden, gewoon omdat het technisch mogelijk is. Vroeger moest je al een soort stasi zijn om alle gegevens van burgers bij te houden: gebouwen vol jaaropgaven en loonslaven die niets anders doen dan die info uit te pluizen. Nu volstaat een hoopje servers en analysesoftware.

Misschien moeten we toch maar eens de discussie starten of wat technisch mogelijk is ook echt wenselijk is. Beetje bij beetje is er immers aan onze privacy geknabbeld onder het mom van een verbeterde dienstverlening. Elke keer is er net niet genoeg privacy opgeofferd om ons zorgen over te maken.

Willen we nu echt dat commerciële bedrijven zich met ons privéleven bemoeien, met het excuus dat ze zo hun dienstverlening kunnen verbeteren? Wel, ik vind het al een heel grote dienst als je met je neus uit mijn zaken blijft. 1984 van Orwell was een waarschuwing, geen handleiding.