Het investeringsklimaat in België
Nu de crisiswolken weggewaaid lijken, is de tijd weer rijp voor overnames en beursgangen. Maar hoe zit het eigenlijk met de venturecapitalists en andere investeerders? Vinden zij nog hun weg naar ICT- en internetondernemingen? Wij vragen het aan enkele ervaringsdeskundigen.
1. De financieel adviseur
Op een donderdag in juni verzamelen enkele tientallen ondernemers en investeerders in het gebouw van Combell in Gent. Organisator Emerio stelt tevreden vast dat er nog nooit zoveel geïnteresseerde investeerders kwamen luisteren naar wat de ondernemers te vertellen hebben.
Betekent dit dan dat het klimaat voor investeringen weer helemaal gunstig is? “Niet noodzakelijk”, tempert Nico Daminet, zaakvoerder van financieel adviesbureau Emerio, meteen het enthousiasme. “Er waren inderdaad veel investeerders, maar velen van hen kwamen ook gewoon uit nieuwsgierigheid, niet per se met concrete investeringsplannen.”
Emerio heeft als financieel expert al veel bedrijven geholpen bij het aantrekken van nieuw kapitaal, maar ook bij het zoeken naar mogelijke acquisities. Uit ervaring weet Nico Daminet dus waar het durfkapitaal naartoe gaat en waar niet. “Echte start-ups hoeven niet meteen te rekenen op durfkapitaal,” weet Daminet, “dus je kan het best zorgen voor wat eigen kapitaal om die eerste horde, de eerste klantenreferenties, zelf te nemen.”
En ook op een papier geniaal idee hoeft niet meteen op de grote geldstromen te rekenen, zeker niet als het zich nog maar eens in de hoek van de sociale media situeert: “Iedereen denkt dat hij hét idee heeft gevonden dat de sociale media totaal gaat veranderen, maar dat valt in de praktijk meestal dik tegen.”
Zeker in België is het allesbehalve evident om geld op te halen, merkt Nico Daminet op: “Er zijn wel veel manieren om aan geld te geraken, maar slechts weinigen zijn van alle mogelijkheden op de hoogte. Neem nu LRM, de Limburgse investeringsmaatschappij: die heeft vele miljoenen beschikbaar, maar elke ondernemer aan de kust valt hiervoor uit de boot.
Ze zouden de beschikbare fondsen beter centraliseren en voor iedereen ter beschikking stellen op een hoger niveau. Welk niveau? Het gewestelijke wellicht, want wie weet wanneer we nog een federale regering krijgen. In elk geval moet er iets gebeuren: nu al stel ik vast dat een interessant cloudcomputingbedrijf op zoek naar drie miljoen euro zich maar naar het buitenland heeft gewend, omdat het geld hier in België niet te vinden bleek.
In het buitenland kan hij dit geld dan wel losweken; dat is toch niet logisch? Sterker nog: Belgische ondernemers en investeerders vinden elkaar steeds vaker in het buitenland dan binnen onze landsgrenzen.”
Of de ICT-sector het harder te verduren krijgt dan andere sectoren, betwijfelt Daminet: “Cloudcomputing-initiatieven doen het best goed, maar dat kan allemaal snel veranderen. Tot voor kort waren biotechnologie en ‘groene’ bedrijven hot, maar dat is ook alweer voorbij.
De twee belangrijkste criteria om geld te investeren? Het bedrijf moet een recurrent [terugkerend] inkomstenmodel hebben, en de investeerder moet de sector van de ondernemer begrijpen. De biotechnologiesector in België zou zonder Rudi Mariën [ex-topman van Innogenetics en sindsdien actief investeerder] nooit zo groot geworden zijn.”
2. De begunstigde
Wie er wel in geslaagd is durfkapitaal los te weken, is Destiny, de telecomoperator in handen van de jonge broers Samuel en Daan De Wever, die eerder al het datacenter Benesol boven de doopvont hielden. Destiny is overigens een dochterbedrijf van Benesol, dat in 2008 werd opgericht toen de kans zich aandiende om de toenmalige internetprovider E-Leven over te nemen.
Ze zijn toen hard aan het werk gegaan om hun financieel plan uit te werken, waarmee ze begin 2009 op zoek gingen naar een kapitaalinjectie van zo’n 1 miljoen euro. Na vier maanden hadden ze een select groepje van investeerders (onder meer Shepa Invest, Arkangels Fund en het management zelf) waarmee ze dan verder aan tafel zaten tot de besprekingen in december 2009 rond waren en er 1,2 miljoen euro werd opgehaald.
“Toen was de crisis inderdaad nog niet voorbij,” bevestigt Daan De Wever, “maar we hebben uiteindelijk weinig moeite gehad om die eerste investeringsronde te voltooien. Twee belangrijke factoren zijn ongetwijfeld het recurrent businessmodel geweest, en de ervaring die we met CEO Marc Destrée hebben binnengehaald.”
Investeerders kijken immers niet alleen naar het bedrijf en het product, maar minstens evenveel naar het managementteam dat de beloftes moet waarmaken. Hebben ze ervaring, hebben ze een uitgebreid netwerk? Die factoren zijn minstens even bepalend voor het succes van een bedrijf en/of project.
“Maar je moet ook op de juiste investeerders botsen: wie niet begrijpt dat er in de telecomsector eerst verliezen zullen worden geboekt voor je aan winst kan beginnen, zal voor ons nooit een goede partij zijn.”
Welk advies Daan De Wever verder nog heeft voor beginnende ondernemers, behalve het juiste management samenstellen? “Uw businessplan is de sleutel tot het welslagen van een investeringszoektocht. En dan bedoelen we geen vier paginaatjes Excel, maar een uitgebreid financieel model, dat rekening houdt met verschillende scenario’s en blijk geeft van voldoende realiteitszin.”
3. De investeerder
Een van de investeerders in Destiny is Sherpa Invest, een investeringsfonds dat bestaat uit vijf ondernemers, onder wie Philippe Lambilliotte.
Dat hij in het verleden zelf de telecomoperator Winstar heeft opgericht, heeft de zaak van Destiny uiteraard geen kwaad gedaan, erkent Lambilliotte, maar dat alleen zou niet volstaan hebben: “Destiny beviel ons vooral omdat ze heel concreet op de klant gericht waren: veel klanten zijn op zoek naar de combinatie van snel internet en goedkope telefonie, en Destiny biedt hen dat dan nog eens voor dertig procent minder dan de concurrentie.”
Dat was een heel verschil met wat Sherpa vaak aantreft, zeker in de ICT-sector: “Veel van die bedrijven zijn enorm productgericht en technologisch geavanceerd, maar hebben geen benul van welke behoefte ze met dit product gaan invullen. ‘Ons product is zo geweldig dat het zelf een marktbehoefte gaat creëren’, horen we dan vaak. Maar zelfs als dat klopt, is dat nog niet per se goed nieuws voor de investeerders. Vaak is het immers niet de eerste op een markt die met de grote winsten gaat lopen, maar degene die vlak erna komt. Als investeerder wijzen we onze kandidaten daar dan ook op.”
Een bijkomend nadeel van IT-bedrijven, vooral in de softwaresector, is dat de concurrentie echt overal kan zitten: “Je kan met het beste idee ter wereld uitpakken, maar als tegelijk in de Verenigde Staten een ander bedrijf met gelijkaardige software verschijnt, dan kan je nog wel lokaal iets betekenen, maar de internationale ambities mag je dan vaak al opbergen.
En dan hebben we het nog niet gehad over de ondernemers die een product komen voorstellen dat ze betaald op de markt willen zetten terwijl er op het internet al een gratis alternatief circuleert. Gelukkig wordt dit meestal snel gedetecteerd door onze ICT-experts.”
Ook Lambilliotte wijst op het belang van een goed en ervaren management: “Dat is meestal nog doorslaggevender voor het succes van een onderneming dan het product. In de stap van product naar organisatie zijn het aspecten zoals je zakelijk netwerk, de organisatie van je back-office enzovoort die zwaarder doorwegen dan de kwaliteit van je product of diensten.”
4. Het buitenbeentje
Combell kan men gerust een buitenbeentje noemen in de wereld van ondernemers. Niet alleen om de jonge leeftijd waarop stichter en CEO Jonas Dhaenens het bedrijf oprichtte, maar ook omdat hij nooit een beroep heeft gedaan op VC’s of andere investeerders, behalve de leningen bij banken zelf dan. Al sluit Dhaenens niet uit dat dit in de toekomst nog zou gebeuren, “bij het voorbijkomen van mogelijk belangrijke strategische opportuniteiten”.
De goede relatie die Combell met de banken heeft, is gebaseerd op het fraaie parcours dat Combell tot nu toe heeft afgelegd, maar ook op de openheid die Combell tegenover de banken aan de dag legt.” Ik plande bijvoorbeeld bewust regelmatig zelf meetings met onze banken om hen een update te geven, zelfs al had ik op dat moment geen krediet nodig. Het helpt zeker indien je later een krediet wil hebben”, aldus Jonas Dhaenens.
“We hebben zelfs een vrijwillige business-audit door onze bank laten uitvoeren, wat de kredietbeslissers op hoog niveau extra vertrouwen zou geven bij hun beslissing.”
Dhaenens raadt beginnende ondernemers ook aan op zoek te gaan naar investeerders die meer doen dan alleen geld geven: “Ik ben groot voorstander van smart capital, wat wil zeggen dat de externe investeerder de business die u doet goed kent, dat hij goede relaties heeft om uw business te doen groeien en dat hij advies kan geven.”
En wees eerlijk, voegt hij er nog aan toe: “Het is belangrijk om bij het uitleggen van uw businessmodel ook uw mogelijke zwaktes naar voor te brengen: dat zal het vertrouwen van de investeerder alleen maar ten goede komen.”
Tot slot adviseert Dhaenens vooral om te blijven leren van anderen: “Ik ben zelf net terug uit de States, waar ik samen met heel wat ICT-ondernemers de Webmission heb gevolgd. Zeer inspirerend, zowel voor de startende als voor de gevestigde ICT-ondernemer.
Daarnaast organiseert Betagroup maandelijks diverse sessies waar honderden ICT-gezinde mensen en mogelijke investeerders op afkomen en waar steeds enkele ondernemers hun project voorstellen.”
Tot slot
Gelukkig kunnen we eindigen met goed nieuws. Twee van de hierboven vermelde partijen, Combell en Emerio, hebben besloten om de handen in elkaar te slaan om start-ups van kapitaal te voorzien.
Het is de bedoeling dat hun fonds aan de ene kant geld verzamelt van banken en andere kapitaalkrachtige instanties, en aan de andere kant de interessantste nieuwe projecten en ondernemingen het financiële duwtje in de rug kan geven dat het verschil kan betekenen tussen slagen en falen.
“Het zal niet eenvoudig zijn om geld los te weken, maar we hopen toch op enkele miljoenen euro’s.” Anders gezegd: het investeringsklimaat in België is er weer iets zonniger op geworden.
