Open source-model in eGovernment- projecten

De financiële crisis verplicht bedrijven om meer en beter te presteren met minder. Overheden – op elk niveau – opereren binnen een wettelijk raamwerk dat overwegend Europees en progressief geharmoniseerd is, maar ontwikkelen en implementeren lokaal nog steeds hun eigen eGovernment applicaties. Kan men kosten reduceren door het vrije hergebruik en de adaptatie van alle Europese software die eigendom is van de publieke sector, dit met handhaving van subsidiaire en lokale tewerkstelling?

Waarom een Europese Publieke Licentie? 
EU ministers erkennen dat het delen van gemeenschappelijk oplossingen gebaseerd op open standaarden eenvoudiger moet. Reeds op 18 november 2009 werd in Malmö erkend dat het open source model gebruikt kan worden voor eGovernment-projecten.

Specifiek voor advocaten en beslissingsnemers, op alle machtsniveaus, betekent dit dat zij een legaal platform of licentie moeten vinden voor de ontwikkeling van dit open source model, overheen nationale grenzen. Dit wettelijk raamwerk moet voldoen aan een aantal vereisten. Zo moet het gebaseerd zijn op Europees copyrightwetgeving-terminologie, dient het gevalideerd te zijn in alle Europese talen en moet het eGovernement-software communicatie ‘as a service’ dekken. Daarnaast moet het realistisch en redelijk zijn ten opzichte van kwaliteitsgarantie- of aansprakelijkheids-uitsluitingen – om goedgekeurd te kunnen worden door rechtbanken- en tegenover bestaande patenten. Tenslotte dient het ‘copyleft’ te zijn, in zoverre dat publieke software toe-eigening geweigerd is, maar compatibel met open source licenties. Voor alle bovenstaande redenen en meer, creëerde de Europese Commissie de Europese Publieke Licentie (EUPL).

De EUPL , goedgekeurd door het Open Source Initiatief in 2009, werd beschouwd als een ‘vrij software licentie’. Het liet verschillende Commissiedirecties toe software te licentiëren en wordt momenteel gebruikt door 30 procent van de 225 projecten gedistribueerd vanuit www.OSOR.eu. De EUPL is het voorgesteld wettelijke platform om het ‘hergebruik’-principe te implementeren in het gloednieuwe European Interopability Framework (EIF v2 gepubliceerd op 16.12.2010). De laatste maanden implementeerden lidstaten – waaronder Estland, Spanje, Malta, en Nederland – EUPL in hun eigen wettelijk raamwerk of beleidslijnen.

Compatibiliteit
Bij de integratie van Open Source componenten in EUPL applicaties kende men enkele compatibiliteitsproblemen. Voornamelijk wanneer deze componenten bekomen werden onder een andere sterke copyleft-licentie (de Gnu GPLv2 of v3). Deze problemen werden eenvoudig opgelost doordat licentiegevers een uitzondering voor de EUPL toekenden.

De EUPL zal een impact hebben op ICT procurement wanneer autoriteiten een leverancier verplichten een applicatie te leveren die zij globaal onder EUPL kunnen distribueren. Zo ook wanneer autoriteiten meer punten aan een tender geven wanneer de voorgestelde software EUPL-compatibel is.

Er bestaat nog geen correcte manier om de Malmö declaratie te implementeren, ook is er geen algemeen aanvaarde praktijk voor de implementatie van het ‘hergebruik’-principe. Wel kan ik besluiten dat de EUPL niet langer een ‘wettelijke nieuwsgierigheid’ is maar een betrouwbare fundering voor publieke en commerciële activiteiten. De vraag echter blijft of deze fundering zal uitgroeien tot een stevige toren en zal bijdragen tot een reductie van het overheids’tekort’.