Het tijdperk van het posthumanisme
Deze zomer zat ik in een limousine die me na een vlucht van twaalf uur naar de raad van bestuur van de Isaca bracht. Maar in plaats van te genieten van het prachtige uitzicht vanop de Santa Monica Driveway, de kokosbomen en de skatende dames in shorts onder de drukkende Californische zon, bekeek ik met grote belangstelling mijn smartphone die me al verbond met de collega’s die ik de vorige dag haastig verlaten had.
Helemaal gefascineerd door mijn verschillende zeegroene "gezelschaps-" vensters, gevoed door de energie van Schwarzenegger, merkte ik amper iets van de warmte en de specifieke lucht van die staat, nochtans vervuld van de zachtheid van de Stille Oceaan. De reuk- en tastzin zijn twee van de vijf zintuigen die ik steeds minder gebruik. De rozen en knuffels die ik de laatste tijd ontving, kwamen inderdaad vooral via Facebook.
Tijdens mijn laatste vakantie werd het mij heel duidelijk dat we aan de vooravond van een nieuwe beschaving staan. We zijn aanbeland bij het posthumanisme, dat de psycholoog Kenneth Gergen als eerste definieerde. Het wordt gekenmerkt door de afwezigheid van een reële en zintuiglijke relatie met onze omgeving, en door een digitaal autisme.
We zijn een groot deel van onze dag gekluisterd aan de aaneenschakeling van verlichte pixels en worden hoe langer hoe meer een wezenlijk deel van die elektronische wereld in plaats van die biologische wereld waartoe we kort geleden, in de jaren ’90, nog behoorden.
Wat me nog het meest stoort, is die "aanwezige afwezigheid" die mijn familie me vaak toeschrijft. Nieuwe sms’jes liggen steeds op de loer. Ik beantwoord ze gehaast en geïrriteerd, zelfs wanneer mijn dochter zo enthousiast haar laatste nieuwe stukje op de harp laat horen. Vroeger profiteerde ik van elk vrij moment om mijn gedachten de vrije loop te lopen en soms zelfs mijn fantasie – voor de lift, in het openbaar vervoer of gewoonweg in de wachtzaal van de tandarts. Ik voelde dan de creativiteit opborrelen. Tegenwoordig blijft de creativiteit van mijn teksten steken bij banaliteiten of opmerkingen over mijn zogenaamde geestestoestand.
En ik ben blijkbaar niet de enige. Blijkbaar zijn er in twee uur tijd 800.000 korte boodschappen verstuurd op Twitter door mensen die opschepten met hun aanwezigheid op de herdenkingsplechtigheid van Michael Jackson.
Dankzij de "afwezige aanwezigheid", het omgekeerde fenomeen, kunnen we overal en op elk moment met iedereen communiceren. Ik verstuur weinig uitnodigingskaartjes en nog minder papieren post, en toch blijven mijn relaties op Linkedin exponentieel toenemen. Het bevat al degenen die menen me op een dag even te zijn tegengekomen, maar blijkbaar lang genoeg om de behoefte te voelen om zich via die sociale netwerksite voor altijd met mij te verbinden.
Ik vrees dat mijn omgeving denkt dat ik kwaad, gekwetst of zelfs dood ben als ik niet regelmatig elektronische boodschappen verzend in de vorm van sms, facebook, twitter, blogs of zelfs de goeie ouwe e-mail.
Aangezien we allemaal druk bezig zijn met onze virtuele aanwezigheid, vraag ik me af wie er zich nog gaat bekommeren om het gras dat nog overblijft op deze planeet…
