Nood aan supranationale relaties

De Amerikaanse technologische geschiedkundige Thomas P. Hughes vergeleek in 2000 de ICT-revolutie met de tweede industriële revolutie. Die draaide om de ontwikkeling en adoptie van elektriciteitssystemen. De ICT-revolutie draait om de ontwikkeling en adoptie van het internet.

Beide revoluties doorlopen volgens hem vijf gelijkaardige fases, waarbij elke fase wordt gekenmerkt door het type ondernemer aan de macht.

Naar mijn mening bevinden we ons tussen de vierde en vijfde fase van ICT-revolutie en heeft de ICT-sector nood aan goede relaties met supranationale overheden. Maar laten we eerst dieper ingaan op de vijf fases.

Uitvinder
De eerste fase, van de uitvinder-ondernemer, werd in de industriële revolutie voornamelijk gekenmerkt door de uitbouw van een universeel elektriciteitsnetwerk. Dit werd mogelijk gemaakt door uitvinders zoals Thomas Edison en Georges Westinghouse. De eerste fase van de ICT-revolutie startte met het gebruik van Arpanet en de ontwikkeling van nieuwe hard- en softwarecomponenten zoals de RISC-chip en Netscape. Dit leidde tot de creatie van een ander universeel netwerk: het internet.

Manager
De manager-ondernemer bouwde in de tweede fase van de industriële revolutie bedrijven uit op basis van fusies en acquisities. Door het opzetten van elektriciteitsnetwerken en toepassingen voor grote steden werden de elektriciteitsmarkten ontwikkeld. Op gelijkaardige wijze werden grote ICT-bedrijven opgericht in de jaren ’90. Bill Gates verspreidde het Windows OS, waardoor een gigantische markt voor pc-toepassingen ontstond. Ook vandaag ontwikkelt de ICT-markt zich verder door strategische partnerschappen.

Financier
In fase drie realiseerde de financier-ondernemer grote investeringen in de infrastructuur, zodat iedereen op het elektriciteitsnetwerk werd aangesloten. Deze ondernemer had ook goede banden met de overheid. Voor het overheidsgeld, maar ook om in te spelen op reguleringen.

In de ICT legde men rond de eeuwwisseling glasvezelverbindingen aan en werden burgers massaal aangesloten op internet. De overheid werkte privacyregels uit, er ontstonden discussies rond mobiel werken. Ondernemers zoals Microsoft lobbyden bij de overheid om reguleringen te beïnvloeden.

Holding
De vierde fase in de industriële revolutie werd gekenmerkt door holding-ondernemers die de elektriciteitsproductie en -distributie controleerden. Prestaties en winsten gingen omhoog, de service verbeterde en kosten verlaagden. In België ontstonden de holdings Imea en Interelec, die later opgingen in Electrabel.

Tot op vandaag is de term servicemanagement hot in de ICT-wereld. ICT-diensten worden ondergebracht in outsourcing- en/of offshorebedrijven. De doelen van deze bedrijven lijken hard op deze van de industriële holdings.

Politicus
In de vijfde fase hebben de politici-ondernemers het voor het zeggen. Na de crash van Wall Street in 1930 werd de overheid aandeelhouder in de holdings van de elektriciteitssector. Doel: het garanderen van elektriciteit voor elke burger. 

Zoals vermeld bevinden we ons op dit moment tussen de vierde en vijfde fase van ICT-revolutie. Na de dotcomcrisis in 2001 en de crash in 2009 werden overheden aandeelhouders in de financiële sector om de belangen van de burgers veilig te stellen.

Hoewel overheden IT-serviceproviders – zoals Facebook en Google – reguleringen opleggen, hebben ze nog geen participatie in deze bedrijven. Het spel wordt echter op supranationaal niveau gespeeld. De Europese Commissie bijvoorbeeld legt telecomprijzen aan banden en China legt voorwaarden op aan Google.

Daarom is het voor de ICT-sector belangrijk goede relaties en/of participaties op te bouwen met deze supranationale overheden. Het lijkt erop dat ook in ICT-land het tijdperk van de politicus-ondernemer aangebroken is.