Kroes doet het weer

Europees commissaris Neelie Kroes grijpt de Europese antitrustregels aan om een onsuccesvol, weinig competitief Europees bedrijf te beschermen tegen een succesvolle, competitieve concurrent van buiten de Europese Unie. Of niet soms?

Ik weet dat dit niet de gangbare interpretatie is van de nieuwe Europese procedure tegen Microsoft. Toch niet in Europa. En zelfs niet in Amerika, maar dat kan snel omslaan. Stel dat de onderzoeken tegen Intel en IBM straks ook tot officiële procedures van de Europese Commissie leiden, dan is het hek in ieder geval van de dam.

Voor het geval u het nog niet gemerkt mocht hebben: we zitten middenin een wereldwijde recessie. Op zo’n moment dreigen protectionistische reflexen steeds de kop op te steken. Dat gebeurt nu al binnen de Europese lidstaten, waar elke lidstaat "zijn" bank de hand boven het hoofd houdt. Een Europees protectionisme gericht naar de buitenwereld, is geen haar beter.

In Amerika ging de nieuwe Europese klacht tegen Microsoft (een "statement of objections", zoals dat heet) een beetje aan de media voorbij, in de dagen voor de inauguratie van president Obama. Maar wie de Amerikaanse verkiezingscampagne goed heeft gevolgd, heeft gemerkt dat enig protectionisme Obama niet vreemd is. In de strijd om de democratische nominatie viel hij bijvoorbeeld het NAFTA-handelsverdrag aan. Zijn rivaal – nu buitenlandminister – voelde zich overigens niet geroepen om dat verdrag te verdedigen. Ook al was NAFTA één van de grote successen van haar echtgenoot, Bill Clinton.

Is het echt zo’n goed idee, op een moment als dit, om elkaars topbedrijven om de oren te slaan met antitrustklachten?

We zitten in een heel andere context dan de vorige keren. Midden de jaren ’90 was Microsoft té succesvol en te machtig geworden. Zijn dominantie was nadelig voor de markt. Microsoft had er namelijk alle belang bij om nieuwe ontwikkelingen – zoals de doorbraak van het internet – te blokkeren of naar eigen smaak bij te kleuren. Microsoft saboteerde de opkomst van een gestandaardiseerde Java-versie op de desktop en van universele webstandaarden. En, oh ja, het lichtte Netscape een voetje. Voor die laatste misstap werd het bedrijf in 2000 in de Verenigde Staten veroordeeld. Het Europese vonnis in 2004 was daar gewoon een uitloper van.

Maar vandaag zou Europa er veel beter aan doen zijn eigen technologiebedrijven competitief te maken. Obama doet dat al: hij wil de Amerikaanse IT-sector dikke pakken geleende dollars toeschuiven, als onderdeel van zijn relanceplan. Zo zou er zwaar geïnvesteerd worden in breedbandinfrastructuur en in e-health. Met wat slechte wil, kunt u daar ook een protectionistische reflex in ontwaren (of denkt u dat die nieuwe breedbandinfrastructuur gelegd zal worden door BT en France Telecom?). En met hun koffers en bestelboekjes vol dankzij de overheid, kunnen de Amerikaanse technologiebedrijven keihard concurreren op de buitenlandse markten. Maar is dat eigenlijk niet al tientallen jaren het geval?

Ik ga hier niet pleiten voor een terugkeer naar de nationale IT-boegbeelden zoals wij die in de jaren ’80 kenden – Bull in Frankrijk, Nixdorf in Duitsland. Integendeel: laat de markt maar spelen. Maar geef die markt ondertussen wel zuurstof, door te kiezen voor innovatie en voor investeringen in infrastructuur. Niet voor – al dan niet gecamoufleerd – protectionisme.