12 december 2018 11:02

Alexa en het vervagen van beleefdheid

Alexa, zet de muziek harder. Alexa, schakel het licht uit. Alexa, zet de verwarming aan. Het zijn allemaal doodgewone commando’s die elke dag door duizenden mensen worden uitgesproken, maar ontbreekt er niet iets? Ontbreekt er geen tweede woord? Een alsjeblieft of dankjewel? Wat mij betreft wel.

Toegegeven, ik had er nooit echt over nagedacht. Het was pas tijdens een lezing van Martha Lane Fox op VMWorld 2018 dat een belletje rinkelde. Concreet had de oprichtster van Doteveryone.org.uk en medeoprichtster van lastminute.com het over het ontbreken van een digitale assistent in haar huishouden. Technologie speelt een grote rol in haar leven, maar toch laat ze een digitale assistent wijselijk links liggen. Een mogelijke verklaring zou zijn dat ze wat sceptisch staat tegenover dergelijke toepassingen omwille van de vele privacyschandalen, maar dat was niet eens het probleem. Dat elke vorm van beleefdheid echter wegvalt wanneer we communiceren met een spraakassistent, daar knelt bij haar het schoentje. Het feit dat Amazon hun digitale assistente (lees: butler) heeft gedoopt tot Alexa, een veelvoorkomende meisjesnaam, tart volgens Martha al helemaal elke logica. Geen sprake van dat haar twee zoontjes bevelen zouden opdragen aan een vrouw zonder alsjeblieft of dankjewel.

Het magische woord

Haar standpunt kon op luid gejuich van het publiek rekenen, inclusief van mezelf. Enerzijds schaamde ik me omdat ik er nooit zo direct over had nagedacht en anderzijds begon ik na te denken over de mogelijke gevolgen en oplossingen. Willen we kinderen grootbrengen in een wereld waarin we geen dankjewel meer uitspreken wanneer iemand iets voor je doet? Een stevig standpunt was het zeker, maar er ontbrak enige nuancering. Amazon beseft dit namelijk ook en lanceerde de Amazon Echo Dot Kids Edition, een variant van de Amazon Echo die wel degelijk beleefdheid aanmoedigt, dankzij de ‘Magic Word’ functionaliteit. Wanneer een kind interageert met Alexa en ‘alsjeblieft’ gebruikt, geeft Alexa daar de nodige feedback op, zoals “bedankt om het zo vriendelijk te vragen.” Voor sommige ouders gaat het echter niet ver genoeg en willen ze een kindvriendelijke versie die énkel vragen beantwoordt wanneer die gecombineerd gaan met een vriendelijk woordje.

Google heeft een gelijkaardige functionaliteit op hun palmares met de ‘Pretty Please’ functie voor Google Home. Pretty Please gaat nog wat verder dan Amazon’s Magic Word. Wanneer de functionaliteit is ingeschakeld en er een vraag wordt gesteld die niet wordt gevolgd door alsjeblieft, gaat de Google Home spraakassistent effectief eerst vragen om het magische woord uit te spreken. Pas wanneer het kind de vraag wat vriendelijker formuleert, gaat de Google Home het kind van een antwoord dienen.

Overdreven humanisering?

Een andere groep is dan weer volledig tegen die humanisering van machines gekant. Een argument zou kunnen zijn dat je ook geen dankjewel zegt wanneer de automaat je een drankje geeft, maar uiteindelijk spreek je ook niet luidop tegen een automaat (als je volledig bij zinnen bent, althans). Anderen zeggen dan weer dat ze enkel beleefdheid gaan integreren in hun spraak tegen machines wanneer ze niet meer van mensen te onderscheiden zijn.

Wat je standpunt ook is, ik blijf alvast dankjewel zeggen tegen mijn Google Home wanneer de naamloze vrouw zoals elke avond trouw mijn wekker zet. Wanneer machines de wereld overnemen, gaan ze me immers herinneren als de beleefde jongeman wiens leven gespaard mag blijven. Althans, dat hoop ik.