Een laatste ereronde van de piraten

Scott McNealy schiet persoonlijk de overname van Sun door IBM af. Jerry Yang deed precies hetzelfde bij Yahoo. Ja, de legendarische Silicon Valley-figuren laten weer even van zich horen. Maar is wat ze zeggen nog wel relevant anno 2009? Of zijn de piraten van Silicon Valley eigenlijk anachronismen geworden?

De oorspronkelijke "Pirates of Silicon Valley" zijn ondertussen van het toneel verdwenen (de naam verwijst naar een geruchtmakende televisiefilm waarin de rivaliteit tussen Bill Gates en Steve Jobs uit de doeken werd gedaan). Gates ging vorig jaar met pensioen. Jobs nam begin 2009 vrijaf om medische redenen, en er rijzen steeds meer twijfels of hij – zoals beloofd – in juni op zijn post terugkeert.

Maar er is meer aan de hand. Silicon Valley, en in bredere zin de hele Amerikaanse IT-industrie, is groot geworden dankzij een aantal larger than life figuren. Visionaire en mediagenieke ondernemers met een grote mond, die als founder, president en CEO hun bedrijf belichaamden. Scott McNealy, Larry Ellison en Michael Dell passen in dat rijtje (Dell zit weliswaar in Texas, maar dat is niet veel verder van Silicon Valley dan het Redmond van Microsoft).

In het post-Enron-tijdperk lagen dergelijke figuren opeens veel minder goed in de markt. Een miljardenbedrijf dat gerund wordt als een persoonlijk potentaatje, met een strategie op basis van intuïtie en testosteron, het rijmt niet goed met Sarbanes-Oxley. Michael Dell zette een stapje achteruit, net als Bill Gates, Jerry Yang en Scott McNealy.

Er waren een klein aantal uitzonderingen. Larry Ellison stelde weliswaar Charles Phillips aan als president, maar bleef zelf de enige en onbetwiste baas bij Oracle. En zijn hyperagressieve overnamestrategie bleek zodanig efficiënt, dat er amper kritiek op klonk. En dan was er uiteraard Steve Jobs, die tussen 1998 en 2008 een ongeëvenaard succesparcours aflegde met zijn vrijwel feilloos aanvoelen van de tijdsgeest.

Ondertussen groeiden er de jongste maanden twijfels over de nieuwe aanpak. In handen van ingehuurde managers, en zonder hun visionaire oprichters, belandden heel wat technologiebedrijven al snel op een dood spoor. En tegelijkertijd is er ook iets anders gebeurd: de kredietcrisis. Een puur door winstmaximalisatie gedreven strategie bleek toch ook zijn nadelen te hebben. Dan ga je weer verlangen naar die mannen uit één stuk die Silicon Valley op de wereldkaart hebben gezet. Dat leidde tot de triomfantelijke terugkeer van Yang en Dell aan het hoofd van hun respectieve bedrijven.

Maar noch Yang, noch Dell heeft tot nog toe "een Steve Jobs" kunnen doen. Integendeel. Dell lijkt stuurlozer dan ooit. En Yang heeft, als belangrijkste bestuursdaad, een overnamebod van Microsoft van 31 dollar per aandeel afgewezen. Omdat hij Microsoft, en vooral Steve Ballmer, niet kan luchten. Maar de officiële reden was een te laag bod -Yahoo is nu nog 14 dollar per aandeel waard. Yang werd al snel weer buitengewipt. Het valt te verwachten dat Michael Dell hetzelfde lot te beurt zal vallen, tenzij er een heel plotse kentering komt.

Dus nee, de tijd van de "Pirates of Silicon Valley" komt niet terug. Die is volgens mij definitief voorbij. Maar voor Steve Jobs maak ik graag een uitzondering: ik hoop dat hij er straks weer staat, maar reken er toch niet te veel op.